منبع تغذیه چیست؟
منبع تغذیه یکی از رایج ترین تجهیزات در فرآیند تست و اندازه‌گیری در آزمایشگاه‌های الکترونیک، مخابرات و مکاترونیک محسوب می‌شود. هرجا که لازم باشد می‌توانید ولتاژ ورودی را با مقدار تنظیم‌شده و مناسبی به مدار خود اعمال کنید یا قطعات الکترونیکی و الکترومکانیکی را با آن تست کنید.
منبع تغذیه را می‌توان در حوزه‌های گوناگون دسته‌بندی کرد. این تجهیزات که بازه وسیعی از کاربردهای آزمایشگاهی، خانگی و صنعتی را پوشش می‌دهند از حیث ولتاژ خروجی به دو نوع منابع تغذیه DC و AC ، منابعDC را از دیدگاه ساختمان داخلی به دو دسته منابع تغذیه خطی و سوئیچینگ، با توجه به خروجی دستگاه به انواع تک‌خروجی، چندخروجی و منابع تغذیه برنامه‌پذیر، همچنین از حیث نمایش ولتاژ خروجی، به دو نوع آنالوگ و دیجیتال تقسیم‌بندی می‌کنند. که یک به یک به آن‌ها خواهیم پرداخت.
منبع تغذیه AC , DC
همانطور که می‌دانید ولتاژ موثر برق شهر 220 ولت و از نوع متناوب با فرکانس 50 هرتز است. در تبدیل این انرژی به انرژی مورد نظر ما برای کاربردهای آزمایشگاهی یا صنعتی، اگر خروجی منبع تغذیه به‌عنوان تجهیزی که عملیات تبدیل انرژی را برای ما انجام می‌دهد، ولتاژ متناوب باشد، آن منبع تغذیه را AC می‌نامیم. و اگر در خروجی ولتاژ مستقیم ظاهر شود، به آن منبع تغذیه DC می‌گوییم.
گاهی لازم است میزان حساسیت مدار خود را در مقابل تغییرات ناگهانی و شدید برق محک بزنید، یا افت ولتاژهای تحت‌تاثیر کابل‌های بلند یا غیر استاندارد را جبران کنید، در آن‌صورت باید به سراغ منابع تغذیه ACمتغیر بروید. اما در بسیاری از کاربردهای آزمایشگاهی و خانگی که وسیله‌ای دارید که با ولتاژ برق باتری کار می‌کند یا مداری ست که نیاز به ولتاژ مستقیم دارد، منابع تغذیه DC و انواع آن به کمک شما خواهند آمد.
منبع تغذیه خطی و سوئیچینگ
ایده منابع تغذیه سوئیچینگ در تعویض حالت‌های خاموش و روشن ترانزیستور مدار است. به‌طوریکه این نحوه عملکرد داخلی دستگاه، مزایای عمده‌ای را نسبت به منابع تغذیه خطی به وجود آورده است. از جمله آن مزایا می‌توان به دقت بالا، اتلاف انرژی کم و ابعاد کوچکتر دستگاه اشاره کرد اما از طرفی پیچیدگی مدار و قیمت آن را افزایش می‌دهد. این منابع همچنین در شارژرهای موبایل، رایانه‌های شخصی و تامین برق برخی وسایل نقلیه کاربرد دارند.
در مقابل، منابع تغذیه خطی با بهره‌گیری از المان‌های خطی در مدار خود، سادگی در طراحی و تولید دارند، قیمت آن‌ها پایین‌تر، پاسخ گذرای سریع‌تر و نویز تولیدی دستگاه کمتر است. این منابع را می‌توان در اکثر آزمایشگاه‌های مهندسی برق به‌عنوان بلوک تامین‌کننده‌ی توان مدارات الکترونیکی مشاهده کرد.
منبع تغذیه تک‌خروجی، چندخروجی و برنامه‌پذیر
منابع تغذیه را بر اساس این‌که چند ترمینال خروجی در اختیار کاربر قرار می‌دهند، تقسیم‌بندی می‌کنند. برخی مدل‌های ساده و ارزان‌قیمت از منابع، فقط یک خروجی و دو ترمینال مثبت و منفی برای دریافت ولتاژ به ما می‌دهند که در غالب اوقات غیرقابل‌تغییر است. اما در مدل‌های پیشرفته‌تر خروجی‌های متعدد که می‌توانند مقادیر از پیش تعیین‌شده و ثابت یا مقادیر دلخواه کاربر را از ولتاژ و جریان ارائه دهند، تعبیه شده است.
همچنین منابع تغذیه قابل برنامه ریزی به منابعی می‌گویند که از طریق زبان واسط نرم‌افزاری و پروتکل‌های ارتباطی بتواند توسط رایانه‌ها کنترل شود و دستورات متنی جهت کار خود دریافت و خروجی مطلوب را ارائه دهد. این قابلیت پیشرفته مخصوصا در تولید ولتاژ متغیر و در جاهایی که مقادیر ولتاژ لیست شده است، کاربرد دارد.
قیمت منبع تغذیه قابل برنامه ریزی به دلیل ویژگی های خاص آن از جمله ریپل و نویز کمتر تفاوت قابل ملاحظه ای با انواع منبع تغذیه معمولی دارد.
طرز کار منبع تغذیه
یکی از قابلیت‌های منابع تعذیه که بسیار حائز اهمیت است، حالت ولتاژ ثابت و جریان ثابت، و در مدل‌های پیشرفته‌تر حالت‌های مقاومت ثابت و توان ثابت است. همانطور که می‌دانید بر اساس قانون اهم، جریان و ولتاژ با یکدیگر نسبت معکوس و منحصر به فردی دارند که به آن مقاومت یا بار مدار می‌گویند. اگر هر کدام از مقادیر جریان یا ولتاژ را به مدار اعمال کنید، دیگری بر اساس مقاومت مدار و قانون اهم تعیین می‌شود. بنابراین شما نمی‌توانید همزمان مقدار ولتاژ و جریان را تعیین کنید و منبع تغذیه به‌عنوان یک منبع ولتاژ ثابت یا یک منبع جریان ثابت در اختیار شماست. در مدل‌های قدیمی‌تر منابع تغذیه که فقط یک خروجی با ولتاژ و جریان ثابت برای دستگاه درنظر‌گرفته شده بود، فقط حالت ولتاژ ثابت در دسترس بود و نمی‌توانستیم از دستگاه به‌عنوان یک منبع جریان ثابت استفاده کنیم.
قابلیت دیگری که در این تجهیزات آزمایشگاهی تعبیه شده است، امکان قرار دادن محدودیت برای جریان خروجی است تا مقدار آن از حدی که کاربر تعیین می‌کند تجاوز نکند. برای مثال وقتی از حالت ولتاژ ثابت دستگاه استفاده می‌کنید و به جریان مدار اجازه تغییر داده‌اید باید با کمک پیچ تنظیم محدودیت جریان با نام Current Limiter محدوده‌ای از جریان را برای دستگاه مشخص کنید. در صورتی‌که این محدودیت زیاد و پیچ تنظیم جریان روی مقادیر خیلی کم باشد، دستگاه نمی‌تواند تغییرات لازم را روی جریان اعمال کند و به‌صورت خودکار به حالت جریان ثابت می‌رود و ولتاژ غیر ثابت به مدار اعمال می‌کند. همچنین برخی از مدارات باید به یک میزان حداقلی از جریان برسند تا کار کنند بنابراین انتخاب صحیح محدودیت جریان بسیار اهمیت دارد. بهتر است از انتخاب مقادیر بالای جریان اجتناب کرد تا در صورت بروز خطا و شارش جریان زیاد، مدار آسیب نبیند.
معرفی نمونه:
MPS-3003D / منبع تغذیه تک کانال30 ولت 3 آمپر
§منبع تغذیه تراکینگ 30 ولت 3 آمپر دیجیتال
§خروجی ثابت : 5 ولت / 1 آمپر
§محافظت شده در برابر اضافه بار OVERLOAD و اتصال کوتاه
§کمپانی سازنده : Matrix
